O projekcie

Henryk Sienkiewicz napisał kiedyś: „Każdy człowiek cywilizowany ma dwie ojczyzny: własną i Włochy”.

W przypadku wielu wybitnych polskich myślicieli, artystów, przedstawicieli elit intelektualnych i wiodących postaci życia publicznego słowa te znakomicie oddają ich admirację dla italskiej kultury, w różnych jej przejawach, z różnych epok. Włochy, w różnych odsłonach: od starożytności po czasy nam współczesne, inspirowały wybitnych Polaków, tam zdobywali wykształcenie, tam odbywali wywierające na nich wielki wpływ podróże, których wspaniałymi pamiątkami są często wybitne dzieła artystyczne. Nie byli przy tym ślepymi naśladowcami włoskich wzorców, ale twórczo je rozwijali. Śmiało można mówić o tym, że polska recepcja italskiej kultury jest jedną z najciekawszych i najbardziej kreatywnych, ma zatem wielką samoistną wartość i znaczące miejsce w europejskim dziedzictwie kulturowym.

Włoskie doświadczenia polskich elit miały też konsekwencje wykraczające poza ramy życia intelektualnego i artystycznego. Rozmiłowani w tradycjach republikańskich Polacy z I RP korzystali z wzorów ustrojowych starożytnego Rzymu i republik włoskich doby średniowiecza i renesansu. W XIX wieku wielu polskich działaczy patriotycznych inspirowało się przykładem Risorgimento. W obu przypadkach czerpanie z doświadczenia włoskiego budziło zresztą w Polsce kontrowersje, zastanawiano się, czy są one właściwym wzorem dla Polski – oto jeszcze jeden dowód na to, jak bardzo italskie inspiracje ożywiały polskie życie intelektualne i wpływały na życie publiczne.

Mimo wagi tych zagadnień dla polskiej kultury i tożsamości, są one – z nielicznymi wyjątkami – słabo znane i obecne ledwie na marginesie współczesnego polskiego życia intelektualnego. Projekt OMP pt. Włochy: druga ojczyzna naszych idei? Wpływ polsko-włoskich związków intelektualnych na polską historię i tożsamość, ma zwrócić na nie uwagę, spopularyzować je – zwłaszcza wśród studentów – i ułatwić dostęp do materiałów źródłowych, tym samym zaś zainspirować przyszłe podejmowane na tym obszarze przedsięwzięcia. A w szerszym wymiarze – przyczynić się do wzbogacenia dyskusji na temat dziejów Polski i polskiej kultury.

Projekt dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra 2015”.

Teksty prezentowane na niniejszej stronie są dostępne na licencji Creative Commons. Uznanie autorstwa – 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Ośrodka Myśli Politycznej i Autorów tekstów.